Tolstoy, Seytani, Anna Kareninadan yaklasik
on yil sonra, 1898 yilinin Kasiminda
yazmistir. Bu ilginc uzun öykü, okuru,
Kreutzer Sonat ile birlikte Tolstoy evreninin
en temel iki sorunsaliyla bir kez daha karsi
karsiya getiren sinirli bir özet gibidir Tasra
aristokrasisine dayali ideal aile mitosuyla
ve kadinin bir bastan cikartici oldugu anlayisiyla
Tolstoy, bu öyküde, etkilendigini bildi
-gimiz Schopenhauer irade felsefesinin sanki
bir uygulamasini gerceklestirir. Orada türün
devamindan öteye bir amaci bulunmayan
irade, cinsel dürtü olarak kisiyi sürükler
durur. Bu durumda seytan, icimizdeki o kar
-si konulmaz dürtüdür. Disaridaki seytan kadin
ise, bu dürtüyü uyaran nesneden baska
bir sey degildir.